Bölgenin en eski yerleşim yerlerinden biri olan Çavuşin, Göreme – Avanos yolu üzerinde, Göreme’ye 2 km. uzaklıktadır.
Vaftizci Yahya Kilisesi
Vaftizci Yahya Kilisesi eski kasaba içinde bölgeye hakim bir yerdedir. Muhtemelen 5. yüzyılda yapılmış olduğundan bölgenin en eski kilisesidir. Daha sonraki dönemlerde defalarca yenilerek resmedilmiştir.Kapadokya’da pek görülmeyen geniş avlusunun son sütunu 1975 yılında yıkılmıştır ,bu kilisenin son sütunlu resimleri eski yayınlarda, özellikle Guillaume de Jerphanion’un yayınlarında görülebilir. Çavuşin köyü, kayaların tehlike oluşturması nedeniyle 1960 yılından başlayarak değişik tarihlerde bölüm bölüm şimdiki yeni yerine taşınmıştır.
Çavuşin (Nikephoros Phocas) Kilisesi
Göreme-Avanos yolu kenarında, Göreme’ye 2. km. uzaklıktadır. Anayoldan görünür, Oldukça yüksek tek nefli, beşik tonozlu, üç apsisli olan kilisenin narteksi yıkılmıştır. 964/965 yıllarına tarihlenmektedir. Kilisenin içinde, 963-969 yıllarında Bizans İmparatoru olan Nikephoros Phocas ve ailesinin resmi olduğundan kiliseye bu imparatorun ismi verilmiştir. Kapadokya kiliseleri arasında kesin olarak tarihlenen ender kiliselerdendir.
Kilise uzun zaman güvercinlik olarak kullanıldığı için resimleri iyi korunmuştur. Bu kiliseyi 1911-1912 yıllarında Guillaume de Jerpanion incelemiş, kilisenin güvercinlik döneminin fotoğraflarını çekmiş ve yayınlamıştır.
Kilise tarihi için önemli olan kiliseyi yaptıranların resimleri kuzey duvarda İmparator ailesinin resimleriyle aziz resimleri arasındaki Başmelek Mikail’in ayaklarının yanında bulunan olasılıkla karı- kocadır.
İmparator ailesi 5 kişi olarak resmedilmiştir :Ortada İmnparator Nikephoros Phokas, sağda babası ve erkek kardeşi, solda İmparatoriçe Theophano ve kimliği bilinmeyen bir kişi
Sahneleri :
Tonoz : Müjde, Ziyaret, Bakireliğin ispatı, Mısır’a kaçış, Yusuf’un ikinci rüyası, Havarilerin Tanrı yolunda görevlendirilmesi, Üç müneccimin tapınması, Masum çocukların katliamı, Elizabeth’in takip edilişi ve Zekeriya’nın öldürülmesi
Batı duvarı: Yusuf ve Meryem’in su sınavı , Beytüllahim’e yolculuk, İsa’nın Doğumu, Havarilerle Son yemek,Yahuda’nın İhaneti, İsa’nın cehenneme inişi ve İsa’nın Vaftizi
Kuzey duvarı: İsa Pontius Platus önünde, İsa Golgota yolunda, İsa çarmıhta ve İsa’nın ölümü
Güney duvarı: Kudüs’e giriş, Lazarus’un diriltilmesi, Kör adamın iyileştirilmesi, İsa’nın çarmıhtan indirilmesi, Kadınlar boş mezar başında ve Apsis duvarında Başkalaşım sahnelerini izlemek mümkündür.
