Nevşehir-Ürgüp karayolu üzerinde, Ürgüp’e 6 km. uzaklıktadır. Ortahisar Kalesi hem stratejik hem de yerleşim amacıyla kullanılmıştır. Kalenin doğusunda daha küçük İshak Kalesi bulunmaktdır. Kalenin eteklerinde Kapadokya’nın karakteristik sivil mimari örnekleri bulunmaktadır. Bu eski yapılar son dönemlerde çok başarılı onarımlarla otel, pansiyon ve restoran olark turizme kazandırılmıştır. Ayrıca hemen hemen tüm vadilerin yamaçlarına oyulan kaya depolarında yörede yetişen patates ve elma, Akdeniz Bölgesi’nden getirilen portakal ve limon saklanmaktadır.
Ortahisar vadilerinde son derece ilginç manastır ve kiliseler bulunmaktadır. Bunlar Ali reis Kilisesi, Cambazlı Kilise, Tavşanlı Kilise, Balkan Deresi Kiliseleri, Hallaç Dere Manastırı’dır.
Üzümlü Kilise
Ortahisar kasabasının kuzeyindeki Kızılçukur vadisinin hemen başında yoldan yaklaşık 1 km. uzaklıktadır. Üzümlü Kilise’nin bulunduğu peribacası, keşişlerin yaşadığı bir manastır kompleksi gibi oyulmuştur. Peribacasının alt kısmında kilise, üst kısımda ise -duvarları kısmen yıkıldığından dışarıdan rahatça görülebilen-tavanında kabartma haç bulunan bir mekan yeralır.
Kilise, tek apsisli, tek nefli ve kare planlıdır. Nefin arka kısmında mezar nişi bulunmaktadır. Kilise’nin ithaf yazısında Stylite Nichitas’a ait bir yazıt bulunduğundan dolayı bu kilise “Aziz Nichitas Kilisesi” olarak da anılmaktadır. Düz tavanlı nef oldukça zengin bir bezeme ile dekore edilmiştir. Portakal renkli zemin üzerine daire ve dörtgenlerden oluşan haç motifi, etrafında üzüm salkımları ve geometrik motifler resmedilmiştir. Bordür ise içinde malta haçı bulunan madalyonlarla süslüdür. Kesin olmamakla birlikte 8. ya da 9. yüzyıla ait olabileceği düşünülmektedir. Bu kilise stil açısında Göreme Karşıbucak mevkisindeki Karşıbucak kilisesiyle büyük benzerlik göstermektedir.
Kilise Sahneleri
Apsiste tahtta oturan Meryem ve kucağında çocuk İsa, yanlarda ise Melekler Gabriel ve Michael, nefin kuzey ve güneyinde sütunlar arasında 12 havari ve doktor azizler.
